Pastorie Olen

De 18de-eeuwse Sint-Martinuspastorie geeft door haar verschillende afwerkingen een inzicht in de veranderende esthetische voorkeuren doorheen de tijd. Een gelaagdheid waaraan tevens in de recente restauratie een extra laag aan werd toegevoegd. 

De Sint-Martinuspastorie, gesitueerd in de dorpskern van Olen nabij de Sint-Martinuskerk, dateert uit 1768 en is door de jaren heen onderhevig geweest aan diverse restauraties en aanpassingen, waarbij het steeds zijn functie behield als pastoorswoning. Sinds 2002 heeft de gemeente de Sint-Martinuspastorie in eigendom, en kreeg het gebouw een nieuwe functie. De restauratie omvatte zowel het exterieur als het interieur, met een sterke nadruk op het behoud van historische elementen en oorspronkelijk materiaal, zonder significante structurele aanpassingen uit te voeren, onder meer vanwege de op dat moment nog onbepaalde herbestemming. Daarnaast is de bewuste keuze genomen om historische afwerkingen te integreren met hedendaagse functionaliteit. 

De restauratie van de Sint-Martinuspastorie, een monumentaal gebouw met een rijke historische achtergrond, werd met grote precisie en aandacht voor detail uitgevoerd. Dit project vereiste een diepgaande kennis van zowel traditionele bouwtechnieken als de specifieke geschiedenis van het pand.  De Sint-Martinuspastorie, een bouwwerk met een rijke geschiedenis, heeft door de eeuwen heen verschillende herstellings- en verbeteringswerken ondergaan, waarbij elke ingreep zorgvuldig werd gedocumenteerd en uitgevoerd met respect voor de oorspronkelijke structuur. De focus van de exterieurrestauratie lag op het behouden van de oorspronkelijke esthetiek van het gebouw, met speciale aandacht voor de representatieve voor- en achtergevels. Het zadeldak, een symmetrisch volume dat kenmerkend is voor de bouwperiode, werd zorgvuldig onderzocht en waar nodig gerestaureerd, met behoud van de oorspronkelijke structuur en materialen.

Binnenin de pastorie waren de werkzaamheden gericht op het herstel van de voor- en achterkamers op de begane grond en de verschillende slaapkamers op de eerste verdieping. Een grondig materiaaltechnisch onderzoek vormde de basis voor de restauratiewerkzaamheden, waarbij krabvensters werden gemaakt om de verschillende verflagen op muren, plafonds en houtwerk te analyseren. Dit onderzoek maakte het mogelijk om de originele afwerkingslagen nauwkeurig te identificeren en te restaureren, met respect voor de historische authenticiteit van het pand. Het leidde ertoe dat in de inkomhal originele marmerschilderingen uit 1894 werden ontdekt. Een groot oppervlak werd vrijgelegd en geïntegreerd in het hedendaagse interieur. De kleurstelling van de omliggende wanden is afgestemd op één van de neutrale tinten van de marmerschildering. Op die manier wordt de vrijlegging geïntegreerd in het hedendaagse interieur. 

Daarnaast werd ook een historische rode gebakken tegelvloer, daterend uit hetzelfde jaar, teruggevonden en zorgvuldig gerestaureerd, waarmee de waarde en het respect voor het originele vakmanschap verder werden geïntegreerd in de huidige situatie. De Sint-Martinuspastorie staat nu als een monument van zowel historische betekenis als van hedendaagse functionaliteit, dankzij een benadering die traditie respecteert terwijl het tegemoetkomt aan de eisen van het huidige gebruik.